Ahmet Küçükşahin

Büyük Taarruz Sona Ererken Neler Oldu?

Ahmet Küçükşahin

26 Ağustos 1922 günü başlayan Büyük Taarruz’da 09 Eylül günü İzmir’e girilmiş, ancak harekat 11 Ekim 1922 günü imzalanan Mudanya Ateşkesi ile sona ermiştir. 

Büyük Taarruz neticesinde şunlar yaşanmıştır:

Damat Ferit, eşi Mediha Sultan, oğlu ve kızı Orient Express ile polis koruması altında Fransa’ya gitmiştir. Uğurlayan olmamıştır. Kaçanlar arasında eski Maliye Nazırı (Bakanı) Esat Bey, eski Dahiliye Nazırı (İçişleri Bakanı) Reşit Bey Almanya’ya, Şethüislam Dürzizade Abdullah İtalya’ya gitmiştir (22 Eylül 1922).

Yeni Adana gazetesinin iddiasına göre Hünkar (Padişah Vahdettin) İngiliz himayesinde Cuma selamlığına çıkmış, fakat kimse selamlamamış (Padişahım çok yaşa dememiş!) Yaşasın Mustafa Kemal Paşa diye bağırmışlar (22 Eylül 1922).

Yunanistan’da 23 Eylül 1922 tarihinde ihtilal olmuş, bu savaşı Yunanlıların başına açan ve dolayısıyla asıl sorumlu bulunan Elefteros Venizelos yeniden iş başına getirilmiştir.  

Bu sırada Osmanlı’da Padişahçıların kaçışı devam ediyordu. Eski Dahiliye nazırları (İçişleri bakanları) Mehmet Ali Bey, Cemal Bey, Sait Molla İstanbul’dan kaçmışlar. Sabah gazetesi sahibi İtalya’ya gitmiştir. Arnavutköy Kız Koleji öğretmeni Rıza Tevfik öğrencilerinin ırarları üzerine görevinden uzaklaştırılmıştır (24 Eylül 1922).

İki binden fazla Rum ve Ermeni ileri geleni İstanbul’dan Bulgaristan ve Romanya’ya gitmiştir. Bir tahmine göre, 15 gün içinde gidenlerin sayısı 1.200’den çoktu (28 Eylül 1922).

Yenigün gazetesine göre; İstanbul’da tutunamayacağını anlayan “hain” Padişah Vahdettin, taç ve tahtını terk etmiş bulunuyordu. Selamlık törenine İngiliz himayesinde götürülüyordu. İngilizlerle beraber kaçmaya hazırlanıyordu (01 Ekim 1922).

İzmir’de 11 Rum, Alaşehir, Salihli, Kula’yı yaktıkları için idam edilmiştir (07 Ekim 1922).

İşgal bölgesinden Ankara’ya getirilen Osmanlı uyruklu Rum’lardan 8’inin; düşman ordusuna katılıp silah kullanmaktan dolayı, Başkomutan Mustafa Kemal imzalı ve 21 Kasım 1922 tarihli Milli Savunma’ya yazılmış bir teskere ile idam hükmü onaylanmıştır (08 Kasım 1922).

İngiltere’nin teşvikiyle (Irak) Sülaymaniye’de bir Kürt Hükümeti ilan edilmiştir (10 Ekim 1922).

Lozan Konferansı düzenleyicileri 27 Ekim 1922 tarihinde konunun görüşülmesi için Ankara ve İstanbul’dan iki ayrı kurul davet etmiştir.
TBMM’de, Saltanat ve Hilafet makamları birbirinden ayrılarak saltanat kaldırılmıştır (01Kasım 1922).

04 Kasım 1922, son Sadrazam Ahmet Tevfik Paşa Hükümeti istifa etmiştir.

Ankara’ya gelen habere göre 25 “hain” bir İngiliz vapuru ile Mısır’a kaçmıştır (İçlerinde Şeyhüislam Mustafa Sabri, Osmanlı Mebusan Meclisi üyesi Konyalı Zeynel Abidin ve Bursa valiliği de yapan Gümülçineli İsmail dahildir) (13 Kasım 1922).

Padişah Vahdettin 17 Kasım 1922 günü ülkeyi terk etmiştir. 

Lozan Barış Konferansı başlamıştır 20 Kasım 1922.
Yunanistan’da kurulan Yunan Askeri Mahkemesi, “Anadolu Felaketi”nin sorumlusu olarak gördükleri; Gunaris (Başbakan), Hacianesti (Başkomutan), Stratos (içişleri Bakanı), Protopapadakis (eski Başbakan), Baltacis (Dışişleri Bakanı), Teotokis (Savaş Bakanı)’i 13-27 Kasım 1922 tarihleri arasında yargılayarak idam edilmiştir. Prens Andre de yargılanmış ve İngiltere’nin araya girmesiyle canını kurtarmış ve ömür boyu sürgün cezasına çaptırılmıştır. 

Yorumlar 1
Tamer 20 Ekim 2022 13:27

Damat Ferit in çocuğu yoktur bilginize

Yazarın Diğer Yazıları